0-6 yaş, bizi biz yapan her türlü oluşumun temelinin atıldığı dönemdir. Bu dönemde kurulan sağlıklı yapılanmalar bizi ömür boyu etkilemektedir. Yetişkinlikte kurduğumuz ilişkiler çocukluktan hatta bebeklikten getirilen bağlanma biçimleriyle şekillenir.
Bağlanma Kuramı'na bize bu yapılanmayı çok iyi özetler. Çocuk bebeklikten itibaren annesi ya da bakıcısıyla yaşadığı deneyimleri ve onunla geliştirdiği ilişkisini ilerleyen yaşlarda her türle yakın ilişkisinde model olarak kullanır. Bireyin benlik modeli ile başkaları modeli bu şekilde gelişir. Benlik modeli, kişinin ne ölçüde kendini sevgiye layık, değerli bir birey olarak gördüğüdür. Başkaları modeli ise kişinin diğer insanları ne ölçüde güvenilir, ilgi ve sevgi sunmaya hazır bireyler olarak algıladığıdır. Bebekliklerinde annelerine her ihtiyaç duyduklarında gecikmeden annelerinden ilgi gören ve bu sayede güvenli bağlanan bireyler, olumlu birer benlik ve başkaları modeli geliştirirler. Duygu ve düşüncelerini başkalarına açmaktan, ihtiyaçlarını ifade etmekten çekinmezler, kolaylıkla yakın ilişkiler kurabilirler. Öte yandan, bireylerin benlik ve başkaları modellerinden birisinin ya da her ikisinin birden olumsuz olması mümkündür.
Güvenli Bağlanma
Bu bağlanma tarzına sahip bireyler, hem kendilerini hem de başkalarını olumlu görme eğilimindedirler. Yakın ilişkilere değer verirler, bu tür ilişkileri başlatmakta ve sürdürmekte başarılıdırlar. Ancak bu ilişkiler sırasında kişisel özerkliklerini yitirmemeyi de başarırlar.
Bu bağlanma sitilinde çocuk bağlanırken ‘’olumlu benlik’’ ve ‘’olumlu başkaları’’ temelinde anne ya da bakıcısıyla güven temelli bir ilişki yapılandırır. Güvenli bağlanma sitili, kişinin ileriki yaşamında samimi ve içten ilişkiler kurabilme, tutarlı davranış sergileme, doğal olma, iyi olma ve yaşama karşı pozitif bir bakı açısı takınmak gibi beceriler olarak kendini gösterir. Hayatta karşılaştıkları problemler karşısında baş etme becerilerini etkin olarak kullanmaktadırlar. Bu bağlanma stiline sahip olan bireylerin sağlıklı bir kişilik yapılanmasına sahip olduğu söylenebilir.
Kayıtsız Bağlanma
Bu bağlanma tarzına sahip bireyler, kendilerini ve de başkalarını olumsuz görme eğilimindedirler. Kimse ile kolay kolay yakın ilişki geliştirmezler. Başkalarına duydukları gereksinimi ve yakın ilişkilerin önemini reddederler.
Bu yapı çocukluk yıllarında gelişir.. Çocuk ihtiyaç duyduğu güven, sığınak ve şefkati anneden göremeyince, bu ihtiyaç duygusunu içinde en düşük dereceye indirmeyi başarır. Bu nedenle bu çocuklar sonraki yıllarda kimsenin ilgisine güvenemez ve de kimse ile kolay yakın ilişki geliştirmezler. Ne bağlanırlar ne de birilerinin kendilerine bağlanmalara tahammül ederler.
Saplantılı Bağlanma
Bu bağlanma türüne sahip bireyler kendilerine güvenmezlerken başkalarına güvenirler. Bunun nedeni ise başkalarının kendinden daha üstün olarak ve kendilerini daha değersiz görmeleridir.
Korkulu/Kaygılı Bağlanma
Bu bağlanma tarzına sahip olanlar, hem benlik hem de başkaları modeli olumsuz olan bireylerdir. Kendilerine de başkalarına da güvenmezler.
Bireyin; çocukluk yıllarında annesine aşırı bağlılığından kaynaklanan psikolojik bir problemdir. Çocuk annesinin sevgi, güven ve şefkatine ihtiyaç duyduğu durumlarda annenin sabit ve sürekli bir güven alanı kuramadığından kaynaklanır. Çocuk annenin şefkatinden yoksun kalacağı korkusuyla annesine aşırı bağlılık duyar.
PSİKOLOG BAŞAK ÇİFTÇİOĞLU 0533 373 81 23