Günümüzde karşılaştığımız pek çok haber, etrafımızdaki insanların yaşadıkları sağlık problemleri ya da kendi deneyimlerimiz nedeniyle sağlık konularında pek çok insan oldukça titiz olabilmektedir. İnternetten okunan bilgiler, televizyon haberleri, çevreden duyulan bilgiler çoğu zaman kişinin sağlığı ile ilgili endişelerini tetiklemektedir. Bazen hiçbir şey tetiklemeden de bireyler genel olarak vücutlarını tarayarak olağan sayılabilecek duyum ve değişiklikleri “ciddi bir hastalık” belirtisi olarak algılayarak kaygılanabilirler. Bu durumda çoğu zaman kişiler hemen bir doktora giderler ve çoğu zaman da doktordan aldığı yanıtlardan tatmin olamazlar; bu yüzden başka bir doktora giderler ve en sonunda doktor doktor dolaşırlar.  Halk arasında bu davranışları gösteren bireyler “hastalık hastası” olarak adlandırılırlar.

Hastalık hastalığı diğer adıyla hipokondriyazis tıbbi bir nedenle açıklanamayan bireyin ciddi bir hastalığı olduğu inancı ile belirli bir ruhsal hastalıktır.

BELİRTİLERİ

·         Bireyin vücut semptomlarını yanlış yorumlaması ile ilgili ciddi bir rahatsızlığı olacağı ya da olduğunu düşünmesi

·         Tıbbi değerlendirme yapılması ve güvence verilmesine rağmen bu düşünceler devam eder.

·         Doktorlar hastalara güvence ve bilgiler verse de kaygısı yatışmaz, başka bir doktora başvurur ya da semptom değiştirerek yeniden başka tetkikler yapmaya zorlar.

·         Kişiler sıklıkla bir sorun olup olmadığını anlamak için bedeninin çeşitli bölümlerini kontrol ederler; nabzını yoklarlar, göğsünü dinlerler. Bedensel uyarımlara ve bir takım değişmelere karşı artmış bir dikkatleri sonucunda özel algılar duyumsarlar .

·         Doktorların hep yanında olmak isterler.

·         Tıp kitapları alıp merak ederler.

·         Hayatında kendi bedeni dışındaki konulara dair ilgisi çok eksilmiştir; işlerine, ailelerine , çocuklarına yeterince ilgi gösteremezler.

·         Her ilacın yan etki yaptığını söylerler. Ellerinde bir sürü ilaç ve reçeteler vardır.

·         Bedensel bir hastalığı olmadığına ilişkin hekim güvence verildiğinde kuşkulanır ya da rahatlasalar bile bu rahatlık kısa sürer.

Temel Özellikleri

1.      Sağlıkla aşırı uğraşma

2.      Yetersiz organik patoloji

3.      Beden değişiklikleri ve görünümüne aşırı dikkat

4.      Bedensel belirtilerin ve bulguların olumsuz yorumlanması

5.      Tıbbi ve tıbbi olmayan bilgilere seçici dikkat ve inançsızlık

6.      Kalıcı biçimde güvence arama/beden durumunu kontrol /bilgi arama

YAYGINLIK

Doktoran başvuran hastalar arasındaki yaygınlığı % 0.8-4.5 oranındadır.

NEDENLERİ

Bu hastalığın tek bir nedeni bulunmamaktadır. Bozukluğun açıklayan pek çok farklı model bulunmaktadır. Bu modellerden bazıları aşağıdadır:

·         Biyolojik Etmenler ( Genetik )

·         Psikolojik Etmenler .i

·         Bilişsel Model ( Normal bedensel belirtilerin çarpıtılması

·         Psikodinamik Model ( Bozuk nesne ilişkileri ve suçluluğa karşı savunma düzeneği olarak kendi ile uğraşma)

·         Sosyal Öğrenme Kuramı ( Hasta rolünü öğrenmesi ve olumlu pekiştireçler)

Hastalık hastalığı tedavi edilmezse kronik bir gidiş sergilemektedir. Bireyler çoğunlukla tedaviye direnç gösterirler. Tedavi edilmediğinden pek çok olumsuz sonuca neden olabilmektedir. Örneğin aile içi problemler yaşanabilir, kişi mesleki yaşamında güçlüklerle karşılaşabilir ve ekonomik sıkıntılar baş gösterebilir. Tedavisi ise ilaç tedavisi ve/veya psikoterapi ile birlikte olmaktadır.

UZMAN KLİNİK PSİKOLOG BÜŞRA GÜNEŞ

0533 373 81 23